Documentation for a newer release is available. View Latest

Kurulum için Hazırlama

Bu bölümde, kuruluma başlamadan önce atmanız gereken adımlar açıklanmaktadır. Her adımın kesinlikle takip edilmesi gerekmemektedir - örneğin, öntanımlı kurulum ayarlarını kullanmayı planlıyorsanız, disk aygıtı etiketleri/UUID’leri gibi sistem bilgilerini veya sistemin IP adresi gibi ağ bilgilerini toplamanız gerekmez. Bununla birlikte, kullanılabilir kurulum ortamı türlerini ve önyükleme ortamı ve kurulum kaynaklarının nasıl hazırlanacağını da açıkladığı için bu bölümü gözden geçirmeniz gerekmektedir.

Yükseltme ya da Kurma?

Zaten bir Fedora kurulumunuz varsa ve onu şu anki güncel sürüme yükseltmek istiyorsanız, bunu yapmanın iki temel yolu vardır:

dnf sistem yükseltme kullanarak otomatik yükseltme

Sisteminizi yükseltmenin tercih edilen yolu, dnf sistem yükseltme aracını kullanarak otomatik bir yükseltme yapmaktır. Otomatik yükseltme yapma hakkında bilgi için, Fedora Wiki dnf sistem yükseltme sayfasına bakın.

Elle yeniden kurulum

dnf sistem yükseltme kullanmak yerine, Fedora’nın en son sürümüne elle yükseltebilirsiniz. Bu, kurucuyu baştan bir kurulum yapıyormuş gibi önyüklemeyi, mevcut Fedora sisteminizi algılamasını sağlamayı ve diğer bölümler ve birimlerdeki verilere dokunmadan kök bölümünün üzerine yazmayı içermektedir. Aynı işlem gerekirse sistemi yeniden kurmak için de kullanılabilir. Ayrıntılı bilgi için Elle Sistem Yükseltme veya Yeniden Kurulum bölümüne bakın.

Hangi yöntemi seçerseniz seçin, sisteminizi yükseltmeden veya yeniden kurmadan önce her zaman verilerinizi yedekleyin.

Önyükleme Ortamını Hazırlama

Fedora kalıpları Hibrit ISO kalıplarıdır ve hem BIOS hem de UEFI sistemlerinde önyükleme yapmak için, optik ve USB disklerle kurulum ortamı oluşturmakta kullanılabilir.

Fedora Media Writer

Fedora Media Writer önemli ölçüde iyileştirildi ve artık resmi, test edilmiş ve desteklenen önyüklenebilir ortam oluşturma yoludur. Fedora Media Writer Linux, macOS ve Windows’u desteklemektedir. Fedora’yı (veya diğer işletim sistemlerini) kurmak için önyüklenebilir USB ortamı oluşturmanın kolay bir yoludur. Diğer USB ortam oluşturma programları da düzgün çalışmaktadır, bununla birlikte Fedora Media Writer kullanılması şiddetle önerilir.

Fedora Media Writer için yeni özelliklerden bazıları, Fedora Workstation ve Server sürümlerinin ana ekrandaki seçimden kolay ve hızlı bir şekilde erişilebilir olmasıdır. Özel kalıp seçeneğinin altındaki düğmeyi seçerseniz kullanılabilir başka seçenekler de bulunmaktadır. Burada Xfce veya Mate gibi çeşitli Fedora Spin seçenekleri sunulmaktadır.

Tarihsel olarak, yaygın USB oluşturma araçları, Unetbootin gibi, optik ortamlar için tasarlanan ISO’lardan USB kurucular oluşturmanın popüler bir yoludur. Genellikle kalıptan dosyaları çıkararak ve syslinux önyükleyicisini aygıta yazarak USB sürücüde bir dosya sistemi oluştururlar.

Bu yöntemler, SecureBoot etkinleştirilmiş UEFI sistemlerinin yanı sıra BIOS sistemlerinde de önyükleme yapmak üzere bölümlendirilmiş ve tasarlanmış olan Fedora kalıplarındaki önyükleyici ayarlarını atlar ve bu nedenle Fedora kalıpları ile, özellikle UEFI sistemlerinde tutarlı sonuçlar vermezler.

En iyi sonuçlar, doğrudan yazma yöntemi kullanan ve Fedora kalıbını değiştirmeyen programlar tarafından üretilmektedir.

Kalıbı aygıta yazmadan önce her zaman iki kere düşünün. Bu makalede açıklanan ortam oluşturma yöntemleri yok edicidir. İşlem sırasında USB bellekteki tüm veriler silinir, bu nedenle USB bellekteki verilerin yedeklendiğinden emin olun. Kalıbı yazmak için doğru aygıtı seçtiğinizi iki kere denetleyin!

Fedora Media Writer’ı kurma ve çalıştırma

Fedora’da

Fedora 25 veya sonrasında, Fedora Media Writer öntanımlı depoda bulunmaktadır. Paketi kurmak için dnf kullanabilirsiniz.

  1. Fedora Media Writer'ı kurmak için:

    $ sudo dnf install mediawriter

  2. Fedora Media Writer'ı çalıştırın:

    $ mediawriter

    veya Gnome 3'de Etkinlikler'i seçin, ve sonra Fedora Media Writer'a tıklayın.

Diğer Linux dağıtımlarında

Fedora Media Writer'ı çeşitli Linux dağıtımlarına kurmanın en iyi yolu, önceden oluşturulmuş Flatpak paketini kullanmaktır. Paket, resmi Flatpak deposu Flathub.org'dan edinilebilir.

  1. Linux sisteminize Flatpak kurmak için Flatpak belgelendirmesi sayfasındaki yönergeleri izleyin.

  2. Uygulamayı çalıştırın:

    $ sudo mediawriter

Windows’ta

  1. En son Windows Installer dosyasını GetFedora.org adresinden indirin. Sunucu çalışan sistemi otomatik olarak algılar ve size Windows sürümünüz için doğru kurulum dosyasını sunar.

  2. Kurucuya çift tıklayarak kurulumu çalıştırın ve ardından kurulum sihirbazını takip ederek devam edin. Sihirbaz, isterseniz yazılımın kurulumunu özelleştirmenize izin vermektedir.

  3. Başlatıcıya tıklayarak uygulamayı çalıştırın.

    Windows 8 ve 10’da, Fedora Media Writer başlatıcısı Tüm uygulamalar menüsünde F harfi altında olacaktır. Windows 10’da, görev çubuğundaki arama kutusuna Fedora Media Writer yazmanız yeterlidir.

macOS’de

  1. En son Macintosh Disk Kalıbını (paket .dmg uzantılı olacaktır) GetFedora.org adresinden indirin. Sunucu, çalışan sistemi otomatik olarak algılar ve macOS’niz için doğru bir paket sunar.

  2. .dmg dosyasını açın ve Ctrl tuşuna basılı tutarak Fedora Media Writer uygulamasına tıklayın.

  3. Açılır menüde “Aç” düğmesine basın.

  4. Görünürse, onay iletişim kutusunda “Aç” düğmesine tıklayın.

ISO kalıbını USB ortamına yazma.

  1. Önyüklenebilir bir USB sürücü yapmak istediğiniz Fedora sürümünü seçin.

    Fedora Media Writer Ana Ekranının Görüntüsü
    Şekil 1. Fedora Media Writer Ana Ekranı: Fedora Sürümünüzü Seçin

    Ana seçim ekranı, öntanımlı Fedora sürümlerinden birini, Fedora Workstation veya Server, seçmenize izin vermektedir. Fedora Media Writer, kalıbı indirmeye ve USB oluşturmaya devam etmeden önce sürüm hakkında daha fazla ayrıntı görüntüler. Diğer çeşitler seçeneğine tıklarsanız farklı bir mimari seçebilirsiniz.

  2. Devam etmek için “Canlı USB Oluştur” düğmesine tıklayın.

    Fedora Media Writer Dağıtım Bilgileri Ekranının Görüntüsü
    Şekil 2. Fedora Media Writer Dağıtım Bilgileri

    Fedora Media Writer ISO dosyasını sizin için otomatik olarak indirecektir. ISO dosyasını daha önce indirdiyseniz ve İndirilenler dizinine yerleştirdiyseniz, indirmek yerine onu kullanacaktır.

    Fedora Media Writer Otomatik İndirme Ekranının Görüntüsü
    Şekil 3. Fedora Media Writer Otomatik İndirme

  3. Önyüklenebilir ortam oluşturmak istediğiniz bir USB sürücüsü takın.

  4. Kalıbı ortama yazmak için kırmızı Diske yaz düğmesine tıklayın.

    Fedora Media Writer Aygıta Yazma Kırmızı Düğmesinin Görüntüsü
    Şekil 4. Fedora Media Writer USB Aygıta Yazma

Canlı USB oluşturmanın diğer yöntemleri

Fedora kurulumu için canlı USB bellek oluşturmanın güvenilir bir yolunu sunduğu için, Fedora Media Writer kullanılması herkes için şiddetle tavsiye edilmektedir.

Yine de, bazı deneyimli kullanıcılar oluşturma işlemini elle yapmayı tercih edebilir. Bunu yapmaya karar verirseniz, kurulum kalıplarını indirmeli ve bunları USB belleğe yazacak bir uygulama kullanmalısınız.

Kurulum kalıplarını elle indirip doğruladıysanız, onları USB belleğe yazmak için yine Fedora Media Writer kullanabilirsiniz.

Önyükleme ve Kurulum Kalıplarını İndirme

Fedora Projesi, bazı özel kullanım durumlarına göre uyarlanmış farklı sürümler sunmaktadır. Sizin için en uygun Fedora sürümünü seçin. Kurulduktan sonra Fedora’yı özelleştirerek veya Kickstart Dosyası Oluşturma bölümünde açıklandığı gibi bir kickstart dosyası kullanarak kendinize özel bir tane oluşturabilirsiniz. Kickstart kurulumu için ağ üzerinden kurulum ortam türü veya PXE gibi doğrudan kurulum önyükleme yöntemi gerekmektedir; kickstart canlı kalıplarla desteklenmez.

Fedora Workstation, Fedora Cloud, Fedora Server ve kullanılabilir ortam türleri hakkında Fedora’yı İndirme bölümünde daha fazla bilgi edinin.

Ayrıca sevdiğiniz alternatif masaüstü ortamınızı veya özel görevler için araçlarınızı içeren bir Fedora Spinini https://spins.fedoraproject.org adresinde seçebilirsiniz.

İndirilen Kalıbı Doğrulama

Aktarım hataları veya diğer sorunlar indirdiğiniz Fedora kalıbını bozabileceğinden, dosyanın bütünlüğünü doğrulamak önemlidir. Kalıplar oluşturulduktan sonra, dosya üzerinde karmaşık bir matematik algoritması kullanarak checksum (sağlama toplamı) adı verilen bir değer üreten bir işlem gerçekleştirilmektedir. İşlem, orijinal dosyada yapılan herhangi bir değişikliğin farklı bir sağlama toplamı üreteceği kadar karmaşıktır.

Kalıbın checksum değerini kendi bilgisayarınızda hesaplayarak ve orijinal checksum değeriyle karşılaştırarak kalıbın değiştirilmediğini veya bozulmadığını doğrulayabilirsiniz. Orijinal sağlama toplamı değerleri https://getfedora.org/security/ adresinde bulunmaktadır ve bütünlüklerini kanıtlamak için gpg ile imzalanmışlardır.

Windows sistemlerinde sağlama toplamlarını doğrulama

  1. Seçtiğiniz Fedora kalıbını https://getfedora.org/ adresinden ve karşılık gelen sağlama toplamı dosyasını https://getfedora.org/security/ adresinden indirin.

  2. Bir powershell oturumu açın.

  3. İndirilen dosyaları içeren dizine gidin.

    > cd $HOME\Downloads\
> ls

Directory: C:\Users\Pete\Downloads

Mode                LastWriteTime         Length  Name
----                -------------         ------  ----
-a---        11/25/2014  12:39 PM            272  Fedora-Server-21-x86_64-CHECKSUM
-a---        11/25/2014  12:39 PM     2047868928  Fedora-Server-DVD-x86_64-21.iso

  4. Sağlama toplamını hesaplamak için gereken kaynakları yükleyin.

    > $image = "Fedora-Server-DVD-x86_64-21.iso"
> $checksum_file = "Fedora-Server-21-x86_64-CHECKSUM"
> $sha256 = New-Object -TypeName System.Security.Cryptography.sha256CryptoServiceProvider
> $expected_checksum = ((Get-Content $checksum_file | Select-String -Pattern $image) -split " ")[0].ToLower()

  5. İndirilen kalıbın sağlama toplamını hesaplayın. Bu işlem biraz zaman alacaktır!

    > $download_checksum = [System.BitConverter]::ToString($sha256.ComputeHash([System.IO.File]::ReadAllBytes("$PWD\$image"))).ToLower() -replace '-', ''

  6. Hesaplanan sağlama toplamını beklenen sağlama toplamıyla karşılaştırın.

    > echo "İndirilenin Sağlama Toplamı: $download_checksum"
> echo "Beklenen Sağlama Toplamı: $expected_checksum"
> if ( $download_checksum -eq "$expected_checksum" ) {
echo "Sağlama toplamı testi başarıyla sonuçlandı!"
} else {
echo "Sağlama toplamı testi başarısız oldu."
}

Linux ve macOS sistemlerinde sağlama toplamlarını doğrulama

  1. Seçtiğiniz Fedora kalıbını https://fedoraproject.org/get-fedora adresinden ve karşılık gelen sağlama toplamı dosyasını https://getfedora.org/security/ adresinden indirin.

  2. Bir terminal penceresi açın ve indirilen dosyaların bulunduğu dizine gidin.

    $ cd ~/İndirilenler

  3. Kalıbın sağlama toplamını doğrulamak için uygun aracı kullanın.

    • Linux için:

      $ sha256sum -c *CHECKSUM

    • macOS için:

      $ grep '^SHA256' *-CHECKSUM | awk -F '[()=]' '{ print $4 "  " $2 }' | shasum -a 256 -c

Kalıpları USB ortamına yazma

USB ortamını GNOME Diskler ile oluşturma

  1. GNOME veya gnome-disk-utility kurulu bir sistemde, sistem menüsünü kullanarak Diskler uygulamasını açın.

  2. Sol sütunda USB aygıtınıza tıklayın.

  3. Pencerenin sağ üst köşesindeki menü simgesini tıklayın ve Disk Kalıbını Geri Yükle seçeneğini seçin.

  4. Kalıp dosyanıza gidin ve Geri Yüklemeyi Başlat düğmesine tıklayın. Birkaç dakika sonra, işlemin tamamlandığı ve kurulum ortamınızın kullanıma hazır olduğu bildirilecektir.

USB ortamını Linux komut satırında oluşturma

  1. Bir terminal penceresi açın ve usb sürücüsünü takın.

  2. Sürücüye atanan aygıt düğümünü bulun. Aşağıdaki örnekte, sürücüye sdd verilmiştir.

    $ dmesg|tail
[288954.686557] usb 2-1.8: New USB device strings: Mfr=0, Product=1, SerialNumber=2
[288954.686559] usb 2-1.8: Product: USB Storage
[288954.686562] usb 2-1.8: SerialNumber: 000000009225
[288954.712590] usb-storage 2-1.8:1.0: USB Mass Storage device detected
[288954.712687] scsi host6: usb-storage 2-1.8:1.0
[288954.712809] usbcore: registered new interface driver usb-storage
[288954.716682] usbcore: registered new interface driver uas
[288955.717140] scsi 6:0:0:0: Direct-Access     Generic  STORAGE DEVICE   9228 PQ: 0 ANSI: 0
[288955.717745] sd 6:0:0:0: Attached scsi generic sg4 type 0
[288961.876382] sd 6:0:0:0: sdd Attached SCSI removable disk

  3. Kalıbı yazmak için dd komutunu kullanın.

    # dd if=/kalıp/dosyasının/bulunduğu/yol/Fedora-Live-Security-x86_64-21.iso of=/dev/sdd

    Kaynak (if=) ve hedef (of=) aygıta çok dikkat edin. dd komutu, hedef aygıttaki tüm verileri yok eder. Bir hata yaparsanız, önemli verileri kaybedebilirsiniz.

Önyükleme CD’si veya DVD’si oluşturma

Önyüklenebilir bir USB flash sürücü oluşturmaya ek olarak, sağlanan ISO kalıplarını önyüklenebilir optik ortam (CD veya DVD) oluşturmak için de kullanabilirsiniz. Bu yaklaşım, USB’den önyükleme yapamayan eski bir sisteme Fedora kurarken gerekli olabilir.

Bir ISO kalıbından önyüklenebilir bir CD veya DVD yazmak için atmanız gereken kesin adımlar, kullandığınız disk yazma programına bağlı olarak değişecektir. Buradaki yöntem sadece genel bir bakış sunar.

  1. Sisteminizin CD veya DVD yazıcısına boş bir CD veya DVD yerleştirin.

  2. Sisteminizin yazma programını açın - örneğin, GNOME masaüstü ortamına sahip Fedora sistemlerinde Brasero veya Windows sistemlerinde Nero. Programın ana menüsünde, diske bir ISO kalıbı yazmanıza izin veren bir seçenek bulun. Örneğin, Brasero'da, bu seçenek pencerenin sol tarafındaki ana menüdeki Kalıp yazdır seçeneğidir.

  3. İstendiğinde, yazdırılacak Fedora ürününün ISO kalıbını ve içinde boş bir disk bulunan CD veya DVD yazıcıyı (birden fazla sürücünüz varsa) seçin.

  4. Seçiminizi doğrulayın ve diskin yazdırılmasını bekleyin.

Want to help? Learn how to contribute to Fedora Docs ›